Verslag van de vergadering van 12 maart 2024 (2023/2024 nr. 23)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.38 uur
De heer Oplaat i (BBB):
Voorzitter, dank u wel. Ik heb een korte termijn aangevraagd. Ik zal proberen om er staccato doorheen te gaan. Ik dank beide ministers voor de beantwoording van de vragen. Er is een aantal dingen blijven liggen, maar de meeste vragen zijn beantwoord. We zijn het lang niet over alles eens, maar wie weet komt dat in de toekomst nog.
De minister van LNV benadrukte terecht — daar was ik blij mee — de goede wereldwijde positie die wij als Nederlandse agri- en foodbusiness innemen. Hij wees ons erop dat we in Nederland tegen de grenzen aan lopen. Maar gelukkig zei hij aan het eind dat boeren en natuur samengaan. Dat hebben mevrouw Kluit en ik in eerste termijn al gewisseld.
Voorzitter. Ik vond het ook mooi dat de minister zei dat hij de wanhoop in de ogen van mensen had gezien. Die wanhoop zie ik vaker. Die wil ik met één voorbeeld schetsen. Een goede vriend van mij — iedereen kent hem als boer Frans uit het verleden van Boer zoekt Vrouw — woont in De Lutte, op de grens met Duitsland. Hij woont op nog geen 100 meter van de Duitse grens. De Dinkel komt daar vanuit Duitsland binnen. De waternormen van de Dinkel zijn aan Duitse zijde prima, volgens de Duitse normen. Dan komt hij Nederland binnen en is hij zwaar verontreinigd. Hij meandert, dus vervolgens gaat hij Nederland weer uit en Duitsland weer in. Daar is datzelfde water weer prima. Dan komt hij weer terug en is het water weer verontreinigd. Zo gaat dat drie keer, en allemaal rond zijn bedrijf. Deze man heeft de wanhoop in de ogen. Het is gewoon een boer met 100 melkkoeien, die bewust niet groter is geworden. Hij weet niet waar hij aan toe is en hij werd zelfs bestempeld als piekbelaster, terwijl er aan de andere kant van de grens grotere boeren aan diezelfde Dinkel zitten die volop doorgaan. Dat bedoel ik met de fout die we zelf hebben gecreëerd in ons beleid. We hebben ons hier normen opgelegd die andere EU-landen niet hebben, met alle gevolgen van dien.
Voorzitter. Ik heb de minister ook gevraagd hoe hij denkt over de voedselstrategie en de groene delta, de banaan waar wij hier in het noordwesten van Europa in liggen, ook in het licht van de geopolitiek, waarin voedsel een wapen kan zijn. Ik heb een voorbeeld geschetst van professor doctor Rob de Wijk, van hoe je zoiets aanpakt. Ik heb ook de FAO even genoemd, de wereldvoedselorganisatie. Die ziet het ook als een sociale export om meer monden te voeden. Wij zijn daartoe in staat, op een meer milieuvriendelijke manier en op een meer dierenwelzijnsvriendelijke manier dan andere landen. Daarom zat die oproep van de FAO erin en vroeg ik om de ambassades te versterken. Maar de minister heeft in ieder geval de aanbeveling gedaan om te behouden wat we hebben op onze ambassades en daar ben ik blij om.
Over de NVWA hebben we alles gewisseld.
Dan kom ik nog kort bij de stikstofwet. Daarover verschillen we als BBB echt van mening met het huidige kabinet. Ik heb eerder gezegd dat we geen stikstofprobleem hebben maar een stikstofwétprobleem. Dat hebben we zonet ook uitgebreid gewisseld. Het blijkt nog steeds niet mogelijk om bijvoorbeeld de PAS-melders te legaliseren, hoe graag de minister voor Stikstof en Natuurherstel dit ook zou willen. Wat we wel delen, is dat het inderdaad een rare titel is, minister voor Stikstof én Natuurherstel. De minister gaf zelf ook aan dat het meer is dan alleen stikstof en daar vinden we elkaar ook weer in. Waarin we elkaar dus niet vinden, is de modellenwerkelijkheid, dus het verschil tussen AERIUS en LOTOS. We vinden het jammer dat men de doodlopende weg in blijft lopen. Wat ons betreft gaan we naar Duits voorbeeld de drempelwaarde ophogen naar 1 mol. Dan is het probleem opgelost en zouden de vergunningen kunnen worden verleend.
Ik vind het ook jammer dat er wat selectief met deskundigen wordt omgegaan. De heer Dessing noemde de heer Prins. Ook Arnout Jaspers wordt vaker genoemd. Marcel Crok van Clintel wordt weleens genoemd, maar op een of andere manier worden deskundigen die kritisch zijn op het beleid van het kabinet op het gebied van stikstof of milieu, niet gehoord. Ze worden vaak weggezet. Dit zijn ook wetenschappers, die gestudeerd hebben en goed nadenken.
Voorzitter. Dan de natuurherstelwet. Die is gelukkig inderdaad wat versoberd, maar die is nog steeds desastreus. Versoberen is leuk, maar we hebben daar niet veel aan als het desastreus is.
Tot slot wil ik toch een opmerking maken over het NPLG. Ik heb afgelopen zaterdag met veertien BBB-gedeputeerden gezamenlijk op het provinciehuis in Groningen gezeten om te spreken over het NPLG. Mij viel toen op dat met name in Utrecht de boeren zeer beperkt zijn uitgenodigd voor het UPLG, terwijl de minister zegt dat de boeren een prominente rol zouden moeten hebben. Sterker nog, boerinnen voelden zich niet eens veilig om ernaartoe te gaan. Zo groot zijn de wanhoop en de angst daar.
Een laatste vraag voor de minister voor Stikstof en Natuurherstel. Ik heb u nog niet gehoord over de stikstofkraker, een innovatieve machine die 80% tot 90% reductie kan doen plaatsvinden.
De vraag over de Databank Flora en Fauna is naar tevredenheid beantwoord. Dank u wel daarvoor.
Voorzitter, dan mijn allerlaatste punt. De minister voor NenS had beloofd dat we naast opkoop ook een extensiverings- en innovatieregeling zouden krijgen. Die is er niet. De boer aan de keukentafel heeft die keuze tot op heden nog niet.
Dank u wel, voorzitter, voor deze termijn.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Oplaat. Dan is het woord aan mevrouw Kluit van GroenLinks-Partij van de Arbeid, mede namens Volt.